تحلیل مؤلفه های مفهومی دین

Authors

سید حسین حسینی

abstract

یکی از چالش برانگیزترین مسائل مطرح در حوزة مباحث دین شناسی و خصوصاً فلسفة دین تعریف مفهوم دین و دست یابی به مؤلفه های اصلی آن است. این مقاله پس از طرح تعریفی از دین، به نقد و تحلیل آن و بررسی نقاط قوت و ضعف آن خواهد پرداخت. توجه به سه حوزة «اعتقادات»، «اعمال»، و «احساسات»، در میان نیازها و توانایی های وجودی انسان، از امتیازات تعریف فوق و لازمة اصل جامعیت در تعریف است، اما تلاش برای حل مشکل تعریف دین حاصلی درپی نخواهد داشت مگر این که موارد زیر که از کاستی ها و موانع نظری تعریف مفهوم دین دانسته می شوند، ازمیان برداشته شوند: 1. دست یابی به حداقل مشترکات بین ادیان؛ 2. ابهام در تبیین عناصر اصلی تعریف؛ 3. شمولیت کل یک تعریف در حد عدم مانعیت آن؛ و 4. عدم احتساب وجود منفرد در تعریف دین. درنهایت ضرورت وجود یک «نگاه سیستمی» در تعریف این واژه را هم باید از مشکلات و چالش های این امر دانست و باید با در نظرداشتن آداب و شرایط علمی و روش مند به آن نگریست. مقاله درپایان ما را به سمت تأمل در تعریف دیگری از مفهوم دین سوق می دهد تا از این طریق راهی به سوی تحلیل مؤلفه های مفهومی دین بگشاید.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحلیل مؤلفه‌های مفهومی دین

یکی از چالش‌برانگیزترین مسائل مطرح در حوزة مباحث دین‌شناسی و خصوصاً فلسفة دین تعریف مفهوم دین و دست‌یابی به مؤلفه‌های اصلی آن است. این مقاله پس از طرح تعریفی از دین، به نقد و تحلیل آن و بررسی نقاط قوت و ضعف آن خواهد پرداخت. توجه به سه حوزة «اعتقادات»، «اعمال»، و «احساسات»، در میان نیازها و توانایی‌‌های وجودی انسان، از امتیازات تعریف فوق و لازمة اصل جامعیت در تعریف است، اما تلاش برای حل مشکل تعری...

full text

روش تحلیل مؤلفه های مفهومی تمدن

ویژگی میان رشته ای بودن مطالعات «تمدن پژوهی»، دایرة نگاه به مسائل این حوزه را از حصر در یک یا چند دستة تخصصی خاص بیرون کرده و در گسترة وسیع تری قرار می دهد. این چالش به ویژه در تحلیل اصل مفهوم تمدن بیش از هر جای دیگر خود را نمایان می سازد، چراکه ما با واژه ای چندوجهی روبه رو هستیم که مفاهیم هم عرض دیگری را نیز در جنب خود قرار می دهد؛ مقوله های انسان، فرهنگ، جامعه، تاریخ، و دین، واژگان هم خانواد...

full text

نسبت مفهومی «معنویت» و «دین»

«معنویت»[1] در دوران معاصر، هم در میان توده مردم و هم در میان اندیشمندان بسیار مورد توجه واقع شده و به مفهومی کارآمد بدل گشته است. با رجوع به ارتکاز عرفی که از معنای این واژه وجود دارد و تعاریفی که اندیشمندان از آن به دست داده‌اند می‌توان به تعریفی گویا از آن دست یافت. معنویت، مفهومی مستقل جدا از مفهوم دین، عرفان، اخلاق و مفاهیمی از این دست است، هرچند به لحاظ مصداقی و تحقق خارجی، با آنها ارتباط...

full text

تبیین مدل مفهومی مؤلفه های مؤثر در شکل گیری تجربه معماری

تجربه معماری، چه به‌صورت تجربه در مواجهه با بنا یا تجربه فضا به‌واسطه «حضور» در آن، مهم‌ترین عامل وجودی معماری است. درک پدیده‌ای نظیر «تجربه معماری» لزوماً نیازمند تحقیق دیدگاه پژوهشی است و هر دیدگاه پژوهشی بایستی بر طبق گفتمان معماری گسترده درزمینۀ «تجربه» تدوین گردد. این پژوهش قصد دارد تا از طریق رویکرد شناختی فعال که مبتنی بر دیدگاه پدیدارشناسی و یافته‌های عصب‌شناسی است، بتواند به درک روشنی ا...

full text

شناسایی ابعاد و مؤلفه های مدیریت توسعه علوم انسانی؛ ارائه یک مدل مفهومی

پژوهش حاضر با هدف شناسایی ابعاد و مؤلفه­های مدیریت توسعه علوم­انسانی، بررسی وضعیت موجود و ارائه مدلی مفهومی انجام شد. روش تحقیق ترکیبی و نوع تحقیق توصیفی پیمایشی بود و داده­ها از طریق سندکاوی، مصاحبه و میدانی جمع­آوری شد. جامعه آماری پژوهش اعضای هیئت­علمی دانشگاههای استان اصفهان بودند که در بخش کیفی با رویکرد نمونه­گیری هدفمند، تعداد 14 نفر و در بخش کمّی با استفاده از روش تصادفی، تعداد 245 نفر ب...

full text

شناسایی ابعاد و مؤلفه های بهسازی اعضای هیئت علمی به منظور ارائه یک مدل مفهومی

پژوهش حاضر با هدف شناسایی ابعاد و مؤلفه‌های بهسازی هیئت‌علمی، بررسی وضعیت موجود و ارائه مدلی مفهومی انجام گرفته است. جامعه آماری این پژوهش کلیه اعضای هیئت‌علمی تمام وقت دانشگاه آزاد اسلامی در مناطق 8 و 12 بودند (5715 = N) که 360 نفر به‌صورت نمونه‌گیری طبقه‌ای نسبتی از بین آنها انتخاب شدند. با استفاده از مرور ادبیات و پیشینه پژوهش پرسشنامه‌ای با 5 بعد و 41 مؤلفه برای تعیین وضعیت موجود بهسازی اعض...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
جستارهای فلسفه دین

Publisher: انجمن فلسفه دین ایران

ISSN

volume 1

issue 2 2013

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023